﴿ سورة لقمان - سورة ٣١ - تعداد آيات ٣٤ ﴾
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الم ﴿١﴾ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ ﴿٢﴾ هُدًى وَرَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ ﴿٣﴾ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ بِالآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿٤﴾ أُولَئِكَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿٥﴾ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ ﴿٦﴾وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا وَلَّى مُسْتَكْبِرًا كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْهَا كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿٧﴾ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ ﴿٨﴾ خَالِدِينَ فِيهَا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿٩﴾ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الأرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ ﴿١٠﴾ هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ ﴿١١﴾ وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿١٢﴾ وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ ﴿١٣﴾ وَوَصَّيْنَا الإنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ ﴿١٤﴾ وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلى أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿١٥﴾ يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الأرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿١٦﴾ يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأمُورِ ﴿١٧﴾ وَلا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلا تَمْشِ فِي الأرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ ﴿١٨﴾ وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الأصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ ﴿١٩﴾ أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلا هُدًى وَلا كِتَابٍ مُنِيرٍ ﴿٢٠﴾ وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ الشَّيْطَانُ يَدْعُوهُمْ إِلَى عَذَابِ السَّعِيرِ ﴿٢١﴾ وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَإِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ ﴿٢٢﴾ وَمَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿٢٣﴾ نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلا ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلَى عَذَابٍ غَلِيظٍ ﴿٢٤﴾ وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ﴿٢٥﴾ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿٢٦﴾ وَلَوْ أَنَّمَا فِي الأرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَالْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿٢٧﴾ مَا خَلْقُكُمْ وَلا بَعْثُكُمْ إِلا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ﴿٢٨﴾ أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَأَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿٢٩﴾ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ ﴿٣٠﴾ أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَةِ اللَّهِ لِيُرِيَكُمْ مِنْ آيَاتِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴿٣١﴾وَإِذَا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ ﴿٣٢﴾يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَاخْشَوْا يَوْمًا لا يَجْزِي وَالِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَلا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَنْ وَالِدِهِ شَيْئًا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ ﴿٣٣﴾ إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الأرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ ﴿٣٤﴾
منبع:پورتال انهار
به نام خداوند بخشنده مهربان
الم (اين حروف گفته شد كه اسرار الهي است). (۱)
اين (قرآن عظيم و) آيات كتاب حكيم است. (۲)
كه هدايت و رحمت است براي نيكوكاران عالم. (۳)
آنان كه نماز به پا ميدارند و زكات ميدهند و به عالم آخرت كاملاً يقين دارند. (۴)
هم آنان از (لطف) پروردگار خويش به راه راستند و هم آنان رستگاران عالمند. (۵)
و برخي از مردمان (فاسد فتنهانگيز مانند نضر حارث) كسي است كه گفتار و سخنان لغو و باطل را (مانند قصّههاي دروغ و افسانههاي شهوتانگيز مفسد اخلاق و سرود مطرب) به هر وسيله تهيه ميكند تا(خلق را) به جهالت از راه خدا (و آموختن علوم و معارف قرآن) گمراه سازد و آيات قرآن را به تمسخر و استهزا گيرد، اين مردمان (فاسد كافر)به عذاب، با خواري و ذلّت گرفتار شوند. (۶)
و هر گاه بر او تلاوت آيات ما شود چنان با غرور و تكبّر پشت گرداند كه گويي هيچ آن آيات الهي را نشنيد، پنداري از هر دو گوش كر است، اين كس را به عذاب دردناك بشارت ده. (۷)
آنان كه به خدا ايمان آوردند و به اعمال نيكو پرداختند باغهاي پر نعمت(بهشت جاوداني) مخصوص آنهاست. (۸)
كه در آن بهشت ابد هميشگي خواهند بود، اين وعدهي خدا محقّق و حتمي است، و او مقتدر و آگاه است. (۹)
(سقف رفيع) آسمانها را بيستوني كه به حسّ مشاهده كنيد خلق كرده و كوههاي بزرگ را در زمين بنهاد تا شما را نجنباند و در روي زمين انواع مختلف حيوانات را منتشر و پراكنده ساخت، و هم از آسمان آب باران فرود آورديم و به آن آب در روي زمين نباتات پرفايده برويانيديم. (۱۰)
اين همه آفريدهي خداست، حال شما (مشركان) بگوييد آنان كه به جز خدا (معبود شما) هستند در جهان چه آفريدهاند؟ (هيچ نيافريدهاند)بلكه ستمكاران (مشرك كه آنها را شريك خدا گرفتند) دانسته در گمراهي آشكار هستند. (۱۱)
و ما به لقمان مقام (علم و) حكمت عطا كرديم (و فرموديم) كه (بر اين نعمت بزرگ) خدا را شكر كن، و هر كس شكر حق گويد به نفع خود اوست و هر كه ناسپاسي و كفران كند خدا (از شكر و سپاس خلق)بينياز و (به ذات خود) ستوده صفات است. (۱۲)
و (ياد كن) وقتي كه لقمان در مقام پند و موعظه به فرزندش گفت: اي پسر عزيزم، هرگز شرك به خدا نياور كه شرك بسيار ظلم بزرگي است. (۱۳)
و ما به هر انساني سفارش كرديم كه در حقّ پدر و مادر خود نيكي كن خصوص مادر كه چون بار حمل فرزند برداشته و تا مدّت دو سال كه طفل را از شير باز گرفته (هر روز) بر رنج و ناتوانيش افزوده است، (و فرموديم كه) شكر من و شكر پدر و مادرت بهجاي آور، كه بازگشت (خلق) به سوي من خواهد بود. (۱۴)
و اگر پدر و مادر تو را بر شرك به خدا كه آن را به حق نميداني وادار كنند در اين صورت ديگر آنها را اطاعت مكن و ليك در دنيا با آنها به حسن خلق مصاحبت كن و از راه آن كس كه به درگاه من رجوع و انابهاش بسيار است پيروي كن، كه (پس از مرگ) رجوع شما به سوي من است و من شما را به پاداش اعمالتان آگه خواهم ساخت. (۱۵)
اي فرزندم، خدا اعمال بد و خوب خلق را گر چه به مقدار خردلي در ميان سنگي يا در (طبقات) آسمانها يا زمين پنهان باشد همه را (در محاسبه) ميآورد، كه خدا توانا و آگاه است. (۱۶)
اي فرزند عزيزم، نماز را به پا دار و امر به معروف و نهي از منكر كن و (بر اين كار از مردم نادان) هر آزار بيني صبر پيش گير، كه اين نشانهاي از عزم ثابت (مردم بلند همّت) در امور عالم است. (۱۷)
و هرگز به تكبّر و ناز از مردم (اهل نياز) رخ متاب و در زمين با غرور و تبختر قدم بر مدار، كه خدا هرگز مردم متكبر خودستا را دوست نميدارد.(۱۸)
و در رفتارت ميانهروي اختيار كن و سخن آرام گو (نه با فرياد بلند) كه زشتترين صداها صوت الاغ است. (۱۹)
آيا شما مردم به حسّ مشاهده نميكنيد كه خدا انواع موجوداتي كه در آسمانها و زمين است براي شما مسخّر كرده و نعمتهاي ظاهر و باطن خود را براي شما فراوان فرموده؟ و (با وجود اين) برخي از مردم از روي جهل و گمراهي و بيخبري از كتاب روشن (حق) در (دين) خداي متعال مجادله ميكنند. (۲۰)
و چون به اين مردم (اهل جدل و عناد) گويند كه بياييد از كتابي كه خدا فرستاده پيروي كنيد، جواب دهند ما تنها از طريقي كه پدران خود را بر آن يافتهايم پيروي ميكنيم. آيا هر چند آنان را شيطان به آتش دوزخ بخواند (باز پيرو آنها ميشوند)؟ (۲۱)
و هر كس روي تسليم و رضا به سوي خدا آرد و نكوكار باشد چنين كس به محكمترين رشتهي الهي چنگ زده است، و (بدانيد كه) پايان كارها به سوي خداست. (۲۲)
(اي رسول ما) تو از كفر هر كه كافر شود محزون مباش، كه رجوعشان به سوي ماست و ما آنان را سخت از (كيفر) كردارشان آگه ميسازيم، كه همانا خدا از اسرار دلهاي خلق هم آگاه است. (۲۳)
اندك زماني آن كافران را (به لذّات فاني دنيا) برخوردار ميسازيم آن گاه(بعد از مرگ) به عذاب سختشان به ناچار گرفتار خواهيم كرد. (۲۴)
و اگر از اين كافران سوال كني آن كيست كه آسمانها و زمين را آفريده؟ البتّه جواب دهند خداست. باز گو: ستايش خداي را (كه كافران نيز معترفند) بلكه اكثر آنها (بر اين حقيقت كه آفرينندهي جهان خداست اگر به زبان گويند به دل) آگاه نيستند. (۲۵)
هر چه در آسمان و زمين است همه ملك خداست، كه خدا ذاتش بينياز و اوصافش همه پسنديده است. (۲۶)
و اگر هر درخت روي زمين (در كف نويسندگان عالم) قلم شود و آب دريا به اضافهي هفت درياي ديگر مركب گردد باز نگارش كلمات خدا (كه موجودات بينهايت كتاب آفرينش است) ناتمام بماند، كه همانا خدا را اقتدار بينهايت و حكمت بيپايان است. (۲۷)
خلقت و بعثت همهي شما (خلايق بيشمار در آساني بر خدا) جز مثل يك تن واحد نيست، كه همانا خدا شنوا و بيناست. (۲۸)
آيا (اي رسول) نديدي (و اي مردم به حسّ مشاهده نميكنيد) كه خدا شب را در روز و روز را در شب داخل كند و خورشيد و ماه را مسخّر ساخته كه هر يك تا وقت معيني (و به نظم ثابت مخصوصي) گردش كنند؟ و (نميدانيد كه) خدا به هر چه ميكنيد آگاه است؟ (۲۹)
اين قدرت كامل بدين سبب است كه خداي يكتا حقّ مطلق و آنچه به جز او به خدايي ميخوانند همه باطل محض است و تنها خدا (كه حقّ و وجود حقيقي است) بلندمرتبه و بزرگوار است. (۳۰)
آيا نميبيني كه چگونه كشتي به دريا به لطف و احسان خدا اسير ميكند تا به شما بعضي از آيات قدرتش را بنماياند؟ همانا در اين كار آياتي (از عجايب حكمتهاي خدا) البتّه بر هر شخص صبور (در بلا) و شكرگزار (در نعمت) پديدار است. (۳۱)
و هر گاه كه (دريا طوفاني شود و) موجي مانند كوهها آنها را فرو گيرد در آن حال خدا را با عقيدهي پاك و اخلاص كامل در دين ميخوانند و چون باز به ساحل نجاتشان رساند بعضي بر سبيل قصد (طاعت و شكر خدا)باقي مانند (و بعضي به كفر شتابند) و آيات ما را انكار نميكند جز آن كس كه غدّار و عهدشكن و كافر و ناسپاس است. (۳۲)
اي مردم، از خدا بترسيد و بينديشيد از آن روزي كه نه هيچ پدري ذرهاي به كار فرزند آيد و نه هيچ فرزندي ذرهاي به كار پدر آيد، البتّه وعدهي خدا حق و حتمي است، پس زنهار شما را زندگاني دنيا فريب ندهد و شيطان فريبنده شما را از (عقاب) خدا (به عفو و كرمش)سخت مغرور نگرداند. (۳۳)
همانا علم ساعت (قيامت) نزد خداست و او باران را فرو بارد و او آنچه(از نر و ماده و زشت و زيبا) كه در رحمهاي آبستن است ميداند و هيچ كس نميداند كه فردا (از سود و زيان) چه خواهد كرد و هيچ كس نميداند كه به كدام سرزمين مرگش فرا ميرسد(34)